Majoros Emma: Bibó házat épít - Demény Andrea

 

"– De akkor hol lesz neked az otthon?

– Itt.

– Miért csinálod ezt?"

Művész a társadalomban 2. fejezet

 

Pap Kata:

Az emberek összes problémájára létezik logikus, praktikus, gyakorlati megoldás. De a dolgok, amik a problémákat táplálják, szinte sohasem találhatók meg a józan ész szintjén. Ha gyógyírt akarunk találni akár a legapróbb gondra is, abba a világba kell elmerülnünk, ahonnan a dalok, a versek, a rajzok érkeznek. A művészet eszköz, erő, út, kapu, csoda, hatalom, amit nagyon könnyű a jó célért használni.

Én hiszek benne, hogy a művészet katarzisokkal, vagy alig észrevehető, apró rebbenésekkel megválthatja a világot. Lehet, hogy egymilliárd év alatt, de egyszer odaérünk.

Mészöly Ági

A művész, az író társadalmi felelőssége sem nem nagyobb, sem nem kisebb a cukrászénál, a villanyszerelőjénél vagy a mentőorvosénál. A hangja viszont messzebbre hallatszik, ezért kell mégis jobban meggondolnia, miről mit mond, és ezért kell megszólalnia, amikor azoknak akar hangot kölcsönözni, akiknek a szavát szinte senki nem hallja.

Ferencz Mónika

A művészet számomra az egyetlen medítatív állapot, amit ebben a gyors és szorongó világban könnyedén el tudok érni akár írással akár olvasással.

Bertóti Johanna: Éjszakai gondolatok - Petróczki Ákos

 

"helyem nem találom,

vigaszom a Holdban

vagy máshol keressem?"

Smelka Sándor: Lőtér - Petróczki Ákos

"Elérhetetlen
csillagképek a város
hideg fényei."

Turbuly Lilla: Teafilterek - Bódi Kati

"Teáskanna az asztalon, esti fény, pogácsa,
kutya a lábnál. Kézmeleg, szívmeleg,
otthonmeleg."

Oláh András: kerülőutakon - Bódi Kati: Otthonmesék

 

"ahol még számított az idő"

Molnár T. Eszter: Ház a domboldalon - Csankovszki Csilla képe

 "Ha kirándulók vetődtek arra,

 a lépcsőkre telepedve megpihentek, 

bejárták a házat, teleszórták nevetéssel 

és köhécseléssel, 

kikönyököltek az ablakon."

Otthonmesék - beköszönő

 

(c) Bagdi Anita

Mindenkinek volt egyszer otthona, egy hely, ahol biztonságban érezte magát, egy hely, amire vágyni lehet. Itthon lenni, biztonságban lenni. Úgy érkezni haza, hogy felidéződjenek az egyetemes emberi, boldog pillanatok, az ami egy embert emberré, egy otthont otthonná tesz. Bepillantást engedni a hétköznapokba, felmutatni milyen sokféle lehet ebben az űzött, bizonytalan időben egy igazi otthon.

 

Az Otthonmesék Az Utcáról Lakásba Egyesület (ULE), az Illusztrátor Pajtások és az Író Cimborák együttműködéséből valósult meg, immáron másodszor. Ehhez csatlakozott most a Hetirajz csapata, Bódi Kati – tiszteletbeli Cimbi segítségével.

Először 2018-ban volt alkalmunk együttműködni ebben a formában, amelyből 2019-re aukció és kiállítás jött létre. Idén, ha modifikált formában is, de szintén van lehetőségetek az elkészült művekre licitálni. A kiálltást a Kelet Kávézó kirakatában csodálhatjátok meg.

aukcio.utcarollakasba.hu

Az elkészült alkotásokra pedig március 20-tól április 11. lehet licitálni az erre készült aukciós oldalon.

Kérünk benneteket, segítsétek az egyesület munkáját, osszátok az ismerőseitek körében, különösen az aukciót, hiszen közös érdekünk az aukció és a kiállítás sikere. Köszönjük!

LIVE kiállításmegnyitó
Március 19-én, este nyolckor

A Cimbi blogon egy tematikus közlést láthattok, a megszokott tempónkban. Az Illusztrátor Pajtások gyors egymásutánban közlik le a képeket. A galéria pedig az írók ABC sorrendjében tartalmazza az aukcióra került írásokat.

Továbbá játszunk is, ezt a fülön találjátok!

×××

Amikor kiderült, nem az a korona kerül a hosszú hónapok szervezésére, amit szerettünk volna, vagyis egy igazi offline kiállításmegnyitó, hanem a pandémia miatt online térbe kerül az egész és LIVE lesz, ráadásul a művészetről és a társadalmi felelősségvállalásáról kell majd beszélnem, bevallom, megijedtem.

Aztán eszembe jutott, hogy nem vagyok egyedül. 
Nem csak a nélkülük ez nem jöhetett volna létre csapat tagjaira számíthatok, vagyis LÁZÁR ZSÓFIra és BÓDI KATIra, és MIKLYA ZSOLTra, hanem a Cimbikre és a Pajtikra is.

A teljesség igénye nélkül jöjjön most néhány válasz tőlük: 

    "Szerintem nagyon fontos a művészek társadalmi szerepvállalása, hiszen a művészetek által könnyebben megfogalmazhatjuk az érzéseinket, és azt is könnyebben láthatjuk, láttathatjuk, mit éreznek, gondolnak mások egy-egy helyzetben.
    Egy jó alkotás nem mondja ki egyértelműen, mit gondolj, mit tegyél, hanem hagyja, hogy szabadon találd meg a számodra fontos üzenetet. A művek mindenkinek egy kicsit mást jelentenek, mást adnak, épp ezért lehetőséget teremtenek a beszélgetésre, a véleménycserére." (Wéber Anikó)

    "Roald Dahl műve jut eszembe, Henry Sugar csodálatos története. Valóban csodálatos történet egy olyan személyről, aki az energiáját, idejét, tehetségét jó ügyek támogatására fordítja, közben pedig emberként gyökeresen megváltozik. Ez a sors, ez a történet számomra a művészlétről, annak lehetőségeiről is szól, hiszen az alkotás remekül szolgálhat nemes ügyeket (közben az a jó, ha a művészi produktum önálló alkotásként is megállja a helyét), ezen kívül formáló, terápiás szerepe, hatása is lehet, nemcsak a befogadó, de a művész számára is. Sokszor érzem: a művészet (is) segíthet jobb, teljesebb, boldogabb emberré válni. Például azért, mert szebbé varázsolja a mindennapokat, mert kérdéseket tesz fel, mert gondolkodásra serkent, mert tükröt mutat. Mindezt jó esetben nem didaktikusan, hanem azáltal, hogy ábrázol valamit, ami átalakít, továbblendít, felfrissít, felráz, meghat, gyönyörködtet. A sor folytatható." (Bertóti Johanna)

Ígérem, folytatni fogjuk a sort. 

Most azonban, dőljünk hátra a karosszékben o t t h o n, hogy elolvassuk milyen is és hol mindenhol lehet. A meséket korosztály szerint jelöljük, Bódi Kati ikonjaival.

Isten hozott!

CIMBORÁK: Németh Eszter
Miklya Zsolt, Wéber Anikó, Kertész Edina, Fodor Veronika és Nagy Izabella

PAJTÁSOK: Lázár Zsófi és Bódi Kati

Sátorbontás - Сөзотаумен қоштасу

 

Kalas Zsuzsa: Szósátor / Калаш Жужа: Сөзотау

Kedves Olvasó,

2020 novembere óra ünnepelünk – ekkor kezdtük bemutatni az Író Cimborák blogján a Szósátor - Kazak-magyar gyerekirodalmi műhely alkotásait. Azóta izgalmas utazásban és nagy kalandban volt részünk: távoli tájakat, emberek, meséket ismerhettünk meg. De a legnagyobb kaland is véget ér egyszer. Bontjuk a sátrat, amely alatt annyi mesét hallgattunk. Összehajtogatjuk a ponyvát, lebontjuk az oszlopokat, feltekerjük a szőnyegeket. A holminkat ládába pakoljuk, a ládát szekérre, és elhajtunk egy új legelő felé, ahol újra sátrat verünk. Egy ideig majd arról is elmondhatjuk: otthon.

Bár véget ér a téma, reménykedünk benne, hogy a jövőben a műhely alkotásait más formában, például kiállításon, kiadványban is viszontláthatjátok.

Nagyon sokan dolgoztunk a témán Kazahsztánban és Magyarországon is, hosszú lenne felsorolni, hányan. Minden alkotónak és résztvevőnek hálával tartozunk, amiért időt áldoztak a közös munkára, és köszönettel, amiért alkotásaikkal szerkesztőként dolgozhattunk. Időközben teljessé vált a Szósátor tartalomjegyzéke és impresszuma, itt az összes bejegyzést, és a résztvevők listáját is megtaláljátok. Ezzel búcsúzunk, és várunk vissza, kedves Olvasónk, időzz el gyakran az alkotások között!

Szeretettel,

Zaure Torekhan és Majoros Nóra

Aisulu Almasbayeva: Lány/ Айсұлу Алмасбаева: қыз

Құрметті оқырмандар,

 

2020 жылдың қараша айынан бастап Сөзотау – Қазақ-Мажар балалар әдебиеті шеберханасы  Мажарстандық Жазушы достар блог платформасында сан алуан шығармаларды назарларыңызға ұсынды. Төрт ай бойы ертегілер еліне ұмытылмастай саяхат жасап, алыс жерлерді көріп, жаңа есімдерді тауып, хикая-өлеңдерді тыңдап, дүниетанымды кеңейтіп, керемет бір күй кештік. Қандай ұзақ сапар болса да бір күні аяқталады, біздің Сөзотау шеберханасының  жұмысы да өз мәресіне жетті. Біз киіз-текеметтерімізді буып, сандықтарымызды түгендеп, керегелерді жинастырып, бәрін де арбаға тиеп жатырмыз. Алдымызда жаңа ізденістер, жаңа жобалар күтіп тұр. Қайтадан Сөзотауымызды құрып, «үйімізге жеттік-ау!» дегенше сіздермен уақытша қоштаса тұруға мәжбүрміз. 

 

Шеберхана жұмысы аяқталса да, шығармаларды, суреттерді басылымдардан, көрмелерден  кездестіруіңіз мүмкін. Біз күні-түні тынбай осы бағытта жұмыс істеудеміз.

 

Осы жоба бойынша Мажарстан мен Қазақстанда шығармашыл  адамдардың тобы тынымсыз еңбек етті, қатысушыларға  бірге жұмыс істеуге уақыт бөлгендері үшін алғыс айтамыз. Олардың аударма саласындағы,  редактор ретіндегі білімдері  бізді қуантты. Біз барлық шығармаларды топтастырып, Мазмұны деп аталатын бет дайындадық. Келесі сілтемеден қазақ және мажар тіліндегі барлық шығармаларды таба аласыздар. Одан балаларыңызға, немере-шөберелеріңізге ұнаған шығармаларды оқып беруіңізге болады. Сондай-ақ, Сөзотауға қатысушылардың тізімі толық берілген. Ендеше, «келесі кездескенше, қымбатты оқырмандар!» дегіміз келеді!

 

Ізгі тілекпен,

 

Нора Майорош және Зауре Төрехан

Мағиза Құнапияқызы мен Агнеш Месуидің өлеңдері

 

Дарья Карелова: жарық (fény)

Мағиза Құнапияқызы: Тамшы

Негізгі сөздер: тамшы, теңіз, көздің жасы (csepp, tenger, könny)

Балалар ойланыңдар,тамшы жайлы,
Шөлдеген гүлдерден ол,хал сұрайды.
Тентек болып,қалсаңдар төбелесіп,
Сол тамшы,көздеріңнен тамшылайды.

Бұлттардың көрдіңдер ме,жылағанын?
Тамшысынан жаңбырдың су ағады.
«Тама-тама көл болар» дейді қазақ,
Теңіз де тамшылардан құралады.

Тамшылаған уколдың көмегімен,
Науқас адам,қалпына келе білген.
Тама-тама тамшы су,тасты тескен,
Ғалым болар қиындыққа төзе білген.

Дина Майлина орындаған Мағиза Құнапияқызының өлеңін Мажар тілінде келесі аудио жазбадан тыңдай аласыздар:

Йоханна Бертоти: қуаныш пен уайым (Öröm és bánat)

Суретші: Акош Бейкефи

Агнеш Месуи: О, тамшылар, тамшылар!

Негізгі сөздер: ес, су, ән-күй (ész, víz, zene)

О, тамшылар, тамшылар,
Бірін бірі қамшылар.
Арық болып толысып,
Сыңғырлаған ән шығар.

Толтырып  арық жылғаны,
Дария боп жырлады.
Күлім қақты көгеріп,
Ен даланың қырлары.

Құшаққа алып өзенді,
Кең жазира безенді.
Күн де жебе кірпігін
Жер бетіне кезенді.

Көгеріп дала құмдағы,
Су сарқырын тыңдады.
Салқын самал сыбырлап,
Еңіс жақты ымдады.

Шалқып келіп дария,
Теңізді құшты сағына.
Бірігіп ап екеуі,
Айтып жатты ария.

Құйылды өзен тасқындай,
Қарсы алды теңіз жатсынбай.
Сарқырағаны баяулап,
Қосылған сулар ақсын жай.

Қандай кең теңіз құшағы,
Аспанға өзі ұқсады.
Қиялым қоса шарықтап,
Ғарышқа қарай ұшады.

Ой менен сөз жарысып,
Барады көкте табысып,
Ғаламшар тіпті маржандай
Қиялым кетер ары ұшып.

Ағып келген тамшылар,
Теңізде де бар шығар.
Молайғанда тамшылар,
Жағалау да жаншылар.

Аудармашылар: Вилмош Коппани, Нұржан Түменов, Нұрдәулет Ақыш

Марианн Таллиан орындаған Агнеш Месуидің өлеңін Мажар тілінде келесі аудио жазбадан тыңдай аласыздар:

Кати Боди: тамшы (csepp)

Рита Миклош: тамшы (csepp)

Magiza Hunapia és Mészöly Ágnes versfolyama

 

Darya Karelova: Fény (жарық)

Magiza Hunapia: Csepp

Kulcsszavak: csepp, tenger, könny (тамшы, теңіз, көздің жасы)

Gondolj most egy porba hulló esőcseppre,
Virágot keresne, s az hívja nevetve.
Vagy a mindörökké felesleges harcra.
Sok könnycsepped hullik, szemed sötét felleg.

Láttad, hogy a felhők esőt sírdogálnak?
És a cseppek együtt zivatarrá válnak.
„Tó lesz a sok cseppből”, mondják majd a bölcsek,
Vagy tenger, s a sok csepp végtelenné árad.

Csepp, mi segít rajtad, bár keserű szörnyen,
Jobban leszel tőle, ne félj, lemegy könnyen.
Cseppre csepp, mély lyukat váj fekete kőbe.
Hordod még a terhet, majd leteszed bölcsen.

Fordította: Babakumar Khinayat, Mészöly Ágnes. Szerkesztette: Miklya Zsolt

Vasárnapi Matiné - Lipka Borival - 4. rész

A bejegyzésben bemutatjuk Takács Eszter logóterveit

Utoljára jelentkezik a Vasárnapi matiné. Ezúttal Bori azt a témát járja körül, hogyan születtek meg a kazak versek magyar fordításai, milyen kihívásokat tartogatott ez a feladat. A beszélgetésben több Író Cimbora és fordító is megszólal.

Lipka Bori: Az eddigi interjúkban sok szó esett a műhelymunka során született szövegek fordításáról. Már az is jól megbonyolítja a helyzetet, hogy kazak-magyar fordító hiányában a legtöbb művet először valamilyen köztes nyelvre - angolra vagy oroszra - kellett lefordítani, de a versek esetében még nehezebb lehetett a helyzet. Hogy oldottátok meg ezt a kihívást?

Река Жужанна Шимон мен Алтыншаш Жақиянованың өлеңдері

 

Суретші: Рита Миклош

Река Жужанна Шимон: Жарықшақ  (проза-өлең)

Жолт Микяның туған күніне арналады 

Негізгі сөздер: қар, жамылғы, бұршақты жаңбыр (kar, köntös, zúzmara)

Ағашқа салынған жұлдызды көктің суреті, 

Монах шапанын жамылған періште бейнесі. 

Бақтағы жартасты жапқан бозкілемге түскен қыраудың жалғыздығы.

Ағаштар дұға сыбырлар ‒

Құшақтарында Құдай тыншыған, 

Қабықтарының астында көктемгі аяз.

Ащы жел иығымызға қонып, 

Ақшам жарылып, жарықшаққа айналған.

Аудармашылар: Раушангүл Мұқышева

Simon Réka Zsuzsanna és Altynshash Zhakiyanova versfolyama

 

Illusztráció: Miklós Rita

Simon Réka Zsuzsanna: Szilánkos buborék
Miklya Zsolt születésnapjára

Kulcsszavak: kar, köntös, zúzmara (қар, жамылғы, бұршақты жаңбыр)

Fába tört csillagkép az ég. Angyali ábra bíbor köntösben. Zúzmara magánya a sziklakerti varjúhájon. Fohászt növesztenek a fák. Karjaikban Isten pihen. Kérgük alatt fagy rágta tavasz. A csípős szél vállunkra ül, bomlik a naplemente. Szilánkos buborék az este.

Szerkesztette: Németh Eszter

Nádas / Қамысты жер

 

Kairat Zhairbek: Hattyú / Қайрат Жәйірбек: аққу

Fricska Dorka: Mocsár / Дорка Фричка: сазды жер

Kneipp Virág: Nádas / Вираг Кнейп: қамысты жер

Zengővári Judit: Úszik / Юдит Зенговари: суға жүзеді

Miklya Zsolt: Hal / Жолт Микя: балық (Мен балыққа айналамын)

Ребека Пот: Бұлттан өрілген құрақ

 

Суретші: Эдит Туза

Негізгі сөздер: қорап, бұлт, мамыр айы (doboz, felhő, május)

...Шын мәнінде, дауыл жақындап қалған еді. Бірақ ол дауыл соғып, найзағай жарқылдайтынын алдын-ала болжаған жоқ. 
Дауыл көтерілген кезде ол түнгі ауысымда жүрді. Дауылдың қатты соққаны сондай, ол мінген велосипедті ұшырып алып кетті. Үсті-басы малмандай су болды. Қымбат костюмінен су сорғалап ақты. Көзілдірігі судан ісініп кеткен бауына ілініп тұрды, ал аяқ киімі шылқ-шылқ етіп, су өткен тесік қайықты еске түсірді.
Әрине, ол кешігіп қалды. Жанжал шықты. Ол бәрін түсіндіруге тырысты, жалынды, тіпті жылап та жіберді, бірақ одан ештеңе шықпады. Ол ашуланып, қолындағы таяқшасын сындырып алды. Сынған таяқшаны лақтырып жіберіп, есікті тарс жауып шығып кетті.
Әрине, ол көрермендерді ең алдымен ауа-райы қызықтыратынын түсінеді. Бірақ табиғаттың қалай құбылатынын, найзағай ойнайтынын-ойнамайтынын ол халыққа айтуы керек еді…
Келесі күні оны жұмыстан шығарып жіберді.
Иә, оны, теледидар алдына көптеген көрермен жинаған, осы қаладағы ең мықты метеорологты! 
Жұмыстан шығарып жібергенін естігенде ол қатты қиналды. Өзін қор сезінді, тынысы тарылды.
Аяғын ілбіп басып бара жатып, болған жағдайды жүрегіне жақын қабылдағанын, өзінің қатты кетіп қалғанын түсінді. Бәрінің ойламаған жерден болғаны сондай, ол өзін-өзі ұстай алмай қалған еді. 

Бірнеше күн бойы өзіне-өзі келе алмай жүрді. Ас батпады, ұйқы да келмеді.
Үшінші күні іші шұрылдап, қарны ашқанын сезді. Мамыр айы. Күн шуақты болатын. Ал ол үстел басында тұнжырап отыр… Үнсіз отырып тамақтанды. Әйелі оны жігерлендіргісі келді. Тамақтан кейін қып-қызыл боп піскен құлпынайды үлкен тәрелкеге толтырып салып, үстіне  сүт тартқыштан жаңа алынған дәмі тіл үйіретін қою қаймақ құйып берді. Сол-ақ екен, аяқ асты оның жүзі жайнап, орнынан атып тұрді. Бұлттардың коллекциясы! Ол енді коллекцияны сақтамайды!
Шыны жәшіктер дәріханадағы сөредей әп-әдемі боп қатар-қатар сап түзеп тұр. Жаңбыр бұлттары; жаңбырға дейінгі және жаңбырдан кейінгі сетінеуік бұлттар; батып бара жатқан күн сәулесіне шомылған бұлттар; күннің таңғы сәулесі түсіп, жарқыраған бұлттар; мақта кәмпитке ұқсас будақ бұлттар; сирек және қалың ұшпа бұлттар; шарбы бұлттар; ыдыраған шағырмақ бұлттар; көктем және күз мезгіліндегі шөкпе бұлттар... Бәрінің латынша атауы әдемі жазумен жазылған. 
Оларды сұрыптап отырып, оның көңіл-күйі көтерілді. Ойына әр нәрсе түсті. Коллекцияны тығып қоюға болмайды. Егер коллекцияны қаладағы Метеорология мұражайына тапсырса халық келіп көреді... Оны қайтадан құрметтей бастайды.  Енді жексенбі сайын отбасымен демалғанда итбалықтарды тамақтандырып, пілдерді жуындырмайды. Маған керегі осы – коллекция! Әлі біраз жұмыс істеп, оны дұрыс дайындау керек.
Жұмысқа беріліп кеткені сондай, бірнеше күн бойы бөлмесінен шықпады. Оның осыншама тұйықталып кеткені әйеліне ұнамады. Ол тәнсіз, тұманға айналып кеткендей. Көшеге де шықпады. Бір қызығы, сол күннен кейін аспанды бұлт торламады. Көкпенбек болып тұрса да, көңілсіз көрінді. Күн көзі де күңгірт, керенау секілді.
Қалада әңгіме ететін ешқандай ерекше оқиға да болмады. Бұрын көрші-көлем ауа-райын талқылау үшін бір-бірінің үйіне жиі қонаққа баратын. Аяқ асты күннің жылынатынын немесе күн суытса тізенің сырқырайтынын айтып шағымдануға таптырмайтын мүмкіндік еді. Қазір енді оларға әңгіме ететін ештеңе қалмаған секілді. Бір-бірімен үнсіз бас изесіп амандасудан әрі аспады. Жұрт метеорологты, оның әңгімесін сағынды. Оның аяқ асты көрінбей кеткеніне алаңдады.
Бір күні олар метерологты іздеп барды. 
Олар есікті қаққанда, әйелі ашты. Шай үстінде ол соңғы уақытта күйеуінің немен айналысып жүргенін білмейтінін айтты…  Мына сөзге бәрі алаңдап қалды. Әйелдер «не болып қалды екен» дегендей бір-біріне иек қақса, ер адамдар жағы күбір-күбірге көшті. Бұл бір түсініксіз жағдай болды. Сол сәт осы үйдің кішкентай қызы қонақ бөлмеден шығып, әкесінің жұмыс бөлмесіне кіріп кетті. Бөлмеге кіріп барған ол жан-жағына таңдана қарады. Шыны жәшік ішіндегі түрлі-түрлі бұлттарды көрді. Қандай керемет жұмсақ әрі үлпілдек бұлттар!
Ол қонақтар отырған бөлмеге жүгіре кіріп, ешнәрсе түсіндірместен, анасын сүйрей ала жөнелді. Анасы жұмыс бөлмесінің алдына жеткенде тоқтай қалды. Бөлмеге рұқсатсыз кіріп баруға ыңғайсызданды. Бірақ күйеуінің осыншама уақыт бойы бұл бөлмеде немен айналысып жүргенін білгісі келіп, қызына еріп ішке кірді. Кірді де, ол да қызы секілді аузын ашып қарап қалды.
Өз көзіне өзі сенбеді. Көз алдындағы ерекше коллекцияны асықпай қарап, сыртындағы жазуын күбірлеп оқып шықты...
Қонақтар да құпия бөлменің есігінің алдына топырлап келіп қалған еді. Олар да таң-тамаша болып бөлмеге кірді.
– Рози, бұл оның бізден жасырып жүргені ме? – деп сұрады олар жан-жақтан.
– Оның бұл әрекетін түсінбеймін, осыларға құмартады да тұрады... Бұлардың не керегі бар? – деп кілт тоқтады әйелі. – Шаң жинағаннан басқа...
– Бұлардан құрақ құрайықшы! – деген ұсыныс айтты қызы.
Анасы қызын тиып тастады.
– Бұл бала дұрыс айтып тұр! – деді егде жастағы әйел. – Шынымен біз неге бұдан құрақ құрамаймыз?! Осылайша болған жағдайға байланысты көзқарасымызды білдіреміз. Олардың оны осылай жұмыстан шығарып жібергені дұрыс па?.. Қалай ойлайсыңдар?
Олар түні бойы құрақ құрады. Таңға жуық мөлдір түсті гобеленге ұқсас құрақ дайын болды. Әйелдер беті-қолдарын жуып, үйлеріне қайтты. Ендігі кезек ер адамдардікі. Бүкіл қала толқыды. Ер адамдар мықты, ұзын ағашпен мөлдір түсті құрақ гобиленді шет-шетінен іліп алып, аспанға көтерді.
Сол сәт ерке жел соғып, бұлттан өрілген құрақты биікке алып кетті. Түрлі-түсті құрақ желпілдеп көкте бұлттан өрілген шексіз поэзия секілді жеңіл жүзіп бара жатты. Ол көк жүзін түгел жауып, аспанмен астасып, нақ өзі секілді боп көрінді де ыдырап кетті. Ішкі жағы қою түсті, ал сырттай қарағанда көгілдір түсті боп көрінді. 
Бір сәт құс үні тынып, жылы жаққа ұшып бара жатқан қарлығаштар да қонақтады. Адамдар да аспаннан көз алмады. Олар бұрын-соңды дәл осындай құбылысты көрмеген еді. Ғажайып көрініс бара-бара кішірейіп, аспанға сіңіп көзден ғайып болды.
Ғажайып көрініс ұзаққа созылмады. Бұлттың табиғаты сондай. Олар бір орында тұрмайды, үнемі өзгеріп отырады. Бұлттардан өрілген құрақ та бірте-бірте ыдырап кетті. Бұйра әрі қою бұлт бара-бара сетінеп, түссіз реңкке енді. Сетінеуік бұлт бірте-бірте тамшыға айналды. Сөйтіп бар бояуы, әдемілігі еріп кеткендей, шексіз-шетсіз аспанға сіңіп кетті. 
Осы бір ғажайып сәттің куәсі болған адамдар осы құбылысты ешқашан ұмытпады. Әлі күнге дейін сол күнді, аспан әлемін ғажайып өрнек жапқан күнді еске алып тұрады.
Ал коллекционерді сол күйі әлі ешкім көрген емес...

Аудармашылар: Илдико Витман, Адина Жүсіпова, Редактор: Ділдәр Мамырбаева

Кати Боди: бұлт (felhő)

Айсұлу Алмасбаева: құпия (titok)

Айсұлу Алмасбаева: түн (éjszaka)

Póth Rebeka: Légvárak

 

Illusztráció: Tuza Edit

Kulcsszavak: doboz, felhő, május (қорап, бұлт, мамыр айы)

A sértettségtől nem kapott levegőt. Még hogy pont őt rúgják ki! A város legjobb meteorológusát, akiért nézők egész serege ül le a televízió elé esténként!
Tudja ő, hogy az időjárásért is, de az ő gesztusai nélkül nem lenne érthető, micsoda erők örvénylenek, csapnak össze, milyen fergeteges égiháború van közeledőben.
...és közeledett is, de ezúttal nem akkor, amikorra eltervezte. Mert ugye ezt nem ő tervezi.
Épp az esti műszakba igyekezett, mikor vihar csapott le rá eszeveszett robajjal. Elkapta, és egyszerűen kitekerte alóla a biciklit. Bőrigázott. Drága öltönye csöpögött, szemüvege szára lekonyult. Cipőjében, mint egy léket kapott csónakban úszott-tocsogott a vizes zoknija.
Persze nem ért be időre. Botrány volt. Hiába magyarázott, kérlelt, kiabált, nem használt semmi. Mérgében kettétörte magyarázó pálcáját, a földre dobta, és bevágta maga mögött az ajtót.
Másnap kirúgták.

Шандор Шмелка: Дүние – ғайып

Суретші: Янош Сүди

Негізгі сөздер: батыр, саз аспабы, дауыл (bátor, hangszer, vihar)

Шөл далаға салынған қаланың үлкен әрі даңқты екені көп жұртқа мәлім. Кең көшелері мен сарайларды, ғажайып бақтарды биік әрі бекем етіп салынған қамалы қорғайды. Қала базарларынан алыс елдерден керуен әкелген таңсық заттарды сатып алуға болады, олар: алтын, асыл тастар, экзотикалық жемістер, жібек маталар, өткір қылыштар мен қанжарлар, зергерлік бұйымдарға қоса түрлі ұсақ-түйек заттар.  

Бір сөзбен айтқанда, бұл қала өте ыңғайлы жерге салынған, бірақ бұл қалада ешқашан жел соқпайды, құс ұшпайды, тып-тынық. Тіршілік айрандай ұйып қана ұйықтап жатқандай. Ата-әжелердің өзі ата-бабаларының желдің шын мәнінде не екенін, шағаланың шарқ ұрған қанатындай қыздардың жібек шашын  желбірететінін, тал-теректі, бұтаны теңселтіп, үйдің төбесінде ойнақ салғанын ертегідей әңгімелейтін. Ең бастысы, сол заманда қаладағы ең биік мұнараның басына ілінген арфа үні ара-тұра естіліп қалады екен. Бір кездері бұл аспап қаланың мақтанышы боп даңққа бөленіпті. Оның әуезді үні алыс-алыс елдерден келген саяхатшылардың жүрегінің шыңырауын баурапты. Біз осы әңгімені айтып отырғаннан  жүз жыл бұрынғы ұрпақ оны естімеген. Себебі жүз жылдан астам уақыт бұрын да бұл маңда жел тұрмаған.Осылайша қалада жүз жылдан бері жел тынып, жапырақ сілкінбей тыныштық орнады. Шатырдағы желбағарлар ысқырып, ағаштар мен бұталар шайқалмады, базардағы жібек маталар желден желпілдемеді, қабырғаға ілінген жалаулар желбіремеді, тіпті қыздардың жібек шашын жел желпілдетіп ойнамады. Қаладағы ең биік мұнараның басына ілінген арфаның жүз жылдан бері үнсіз тұрғаны қала халқын жалықтырып жіберді.  

Алайда бір күні ай толған кезде аңызақ дала терең күрсініп, бұрын-соңды болмаған дауыл көтерілді. Мұндай дауылды қаладағы жасы ең үлкен деген  қарттың өзі де көрмеген еді. Жел желкенін желбіретіп соңғы жүз  жылда алғаш рет әткеншектерді жұлқа тербетуді, жалауды желбіретуді, бұтақтарды шайқап, жылқының жалын тарауды ұмытып кеткені есіне түскендей, есесін қайтарғысы келгендей долдана құтырды. Дауыл екпінінің ызбарлануы сонша, тек бұтаны ғана емес ағашты түбірімен жұлып, тіпті үй шатырларын қаңбақша ұшырды. Желбағарлар шыр көбелек айналып, дауыл қаланы түгел құмға көміп тастады, бұрын-соңды көрмегенді көрсетті. 

Адамдардың аңыраған бұрқасынды қызықтауға мұршасы келмеді, жертөлелерге тығылып жан сауғалады. Қала тіршілігі табиғаттың мұндай сынына шыдамады. Үйі қирап, далада қалғандарға көмектескен ер жүрек адамдар да болды. Дәл осы адамдар дауылдың шуылына қарамастан соңғы жүз жылда алғаш рет арфаның керемет әуенін естіді. Бұл әуен олардың адамгершілігіне орай берілген сый іспетті еді.  

Дүние бір қалыпты тұрмайды. Арада аз уақыт өткенде арфаның сазды үні бұл адамдарды жалықтырып жіберді. Оның дыбысы ашуға тиетін болды. Бір күні дауыл басылғанда, шатырдағы желбағардың да үні шықпай қалды, тал-терек үн-түнсіз тіршілігін жалғастырды. Үй шатырының қирағанын айтпағанда, дауыл салған ойран, ең биік мұнараның басындағы арфа аспабының қиын кезде қолдау көрсетіп, сазды үнін әуелеткені тәтті естелік болып есте қалды. 

Аудармашылар: Эрика Xисем, Адина Жүсіпова. Редактор: Ділдәр Мамырбаева

Жолт Микя: жел (szél)

Aйсұлу Алмасбаева: жел (szél)

Smelka Sándor: Szélhárfa

 

Illusztráció: Szüdi János

Kulcsszavak: bátor, hangszer, vihar (батыр, саз аспабы, дауыл)

A pusztában épült városról azt mesélték, hogy nagy volt és dicsőséges. Erős falak védték széles utcáit, palotáit, díszkertjeit és fellegvárait. A piacain minden kincs fellelhető volt, amit a pusztából érkező zajos karavánok hoztak a távoli országokból: arany, drágakő, egzotikus gyümölcsök, könnyű selymek, éles kardok, csillogó ékszerek, meg még egy rakás olcsó kacat, limlom is, amit az emberek nem is igazán tudtak mire használni
Szóval, nagyon pöpec hely volt ez a város, ÁM (mert minden mesében van egy nagy „ám”) azt is mesélték, hogy ott sose fújt a szél, de még egy szellőcske se járt arra. A nagyon öreg emberek azt mondták, nekik még a nagyszüleik mesélték, milyen is volt az a szél, ahogy a nők hajával, hosszú szoknyájával játszadozott, ahogy lengtek a faágak, nyikorogtak a szélkakasok a tornyok tetején. És a legfontosabb: akkor még meg-megszólalt a város legmagasabb tornyában lógó szélhárfa. Egykor ez a szélhárfa volt a város ékessége és híressége. Állítólag olyan csengőn-bongón zenélt, hogy messzi országokból is érkeztek vándorok, hogy hallhassák a hangját. Mesénk idején azonban már több mint száz éve néma volt – szél híján.

Kamshat Nygumanova: A kapzsi király

 

Illusztráció: Asel Alimbayeva

Kulcsszavak: sárgadinnye, vak, vihar (қауын, соқыр, дауыл)

Élt valahol a világon egy kapzsi király. Zord és szívtelen volt, népének panaszait soha meg nem hallgatta. Csak halmozta, halmozta a népétől beszedett adóaranyakat a kincstárban, mégsem volt soha elégedett, hiába nézegette vagyonát. Az emberek eközben éheztek és fáztak.
A király országában élt egy kertész, Öszer volt a neve. Kertjében dinnyét termesztett, abból tartotta el magát. Öszer tudta jól, hogy közeleg az adófizetés ideje. Tudta azt is, hogy a király olyan sok aranyat követel majd, amennyit ő sohasem fog tudni megfizetni. Így hát elhatározta, hogy ezúttal egy fillért sem ad a kincstárnak.
– A király parancsának mindenki engedelmeskedjen! – kiáltott fel dühösen a király, és palotájába hurcoltatta a kertészt.
– Hogy merészelsz ellenszegülni a parancsomnak? – förmedt rá.
Öszer így felelt:
– Felséges Uram, miből etessem gyermekeimet? Nézd, mindössze néhány dinnye a vagyonom!
De a király mit sem törődött Öszer szavaival. Elkobozta dinnyéit, őt pedig engedetlenségéért megkorbácsoltatta.Hazament bánatosan Öszer, és háza udvarán leült a kopár földre. Könnyei megeredtek, és a kertet hamarosan tóvá változtatták. Ki tudja, meddig ült ott, meddig nem, egyszer csak látta, hogy a földből egy palack nyaka mered ki. Óvatosan kiásta, és lám, egy gyönyörűen díszített üvegpalackot talált. Ahogy nézegette, hirtelen vadul süvítő szél tört elő belőle. A kertész megrémült. Kérlelte a szelet, hogy ugyan maradna bent a palackban. A szél azonban tombolt, pusztított, megrendült belé az egész királyság. Az emberek házaikban kerestek menedéket.
Ki tudja, egy napig vagy százig tartott-e a vihar, egyszer aztán elcsendesedett. Amint az emberek kimerészkedtek, elámultak: amerre a szem ellátott, a föld mindenütt arannyal volt teleszórva. A kertész mindjárt jókedvre derült, amikor aranyba borult kertjét megpillantotta. Az arany a király kincstárából származott, és a szélvihar volt, ami a kincseket a magasba emelte, és szétszórta az országban. Futott volna a király a kincsei után, de hiába: a fergeteg őt is magával rántotta, és úgy földhöz vágta, hogy ott helyben megvakult.
A nép megértette, hogy a kapzsi királyokat vaksággal bünteti az ég, és nyomban a szorgalmas Öszert választották uralkodóvá. A kertészből lett király dinnyét termesztett alattvalóinak, akik országát virágzó birodalommá tették.
A megvakított király pedig – úgy mondják –, azóta is forgószeleket üldöz szerte a világban.

Fordította: Nurjan Tumenov, Tóth Lajos. Szerkesztette: Fodor Veronika

Alexandra Zakharova: Kert (бақша)

Камшат Нугыманова: Ашкөздіктен соқыр болған патша

 

Суретші: Әсел Алимбаева

Негізгі сөздер: қауын, соқыр, дауыл (sárgadinnye, vak, vihar)

Бағзы өткен заманда, жер беті бүтін аманда бір елдің ашкөз патшасы болыпты. Патша қатал, мейірімсіз екен.  Халқының мұң-зарымен арызына құлақ аспайды. Патша халқына салық салып, одан түскен пайданы қамбасына құяды. Құйған сайын патша көзіне қамбадағы алтын аз болып көрінеді. Көзі тоймайды екен.Қамбасы алтын теңгеге толып тұрған патшаның халқы ішерге тамақ, киерге киім таппайды екен.
Осы елде Өсер есімді бағбан өмір сүрген еді. Өсер алақандай ауласына қауын егіп,одан түскен өніммен күнелтеді екен.Патшаның салығы Өсерге ауыр тиеді. Келесі салықты патша қамбасына салар кезде келеді. Өсер патша қамбасына бір тиында бермеуге бекінеді.
– Патша бұйрығына бағынбадың – деп Өсерді патша жендеттері сүйрелеп сарайға алып келеді.
Сұсты, қабағы қатулы патша : – Неге бұйрыққа бағынбайсың – дейді.
Өсер болса: –  Хан ием ! Аз ғана қауынымды қамбаға берсем балаларымды қалай асыраймын –  дейді.

Viharfújók és szélfodrozók / Дауыл тудырушылар мен жел үрлеушілер

 

Szoboszlay Eszter: Kék / Эстер Собослай: көк

Nézd, nagymama milyen nyugtalan! Lesodorja az asztalról a poharat, máskor meg csak kering a sátorban, vagy felfelé tekint, mintha a sűrű nemezen át látná a csillagos eget. Nagymama szívében vihar fúj és szél fodrozódik. Ő már sokszor átélte, hogy elsárgul a legelő, elfárad a fű, arrébb vonul a nyáj. Lassan elbontjuk a sátrat. De még itt időzünk egy kicsit, hallgassuk meg nagymama meséit a viharfújókról és szélfodrozókról!

Ne felejtkezz el a korábbi játékainkról! Ha van kedved, még befogadunk pályamunkát, a következő témákban:

Kétlábúak és soklábúak
Ifjak és vének
Játékos kedvűek és korgó gyomrúak
Harcosok és álmodozók
Művészek és uralkodók

A játékra életkortól és lakóhelytől függetlenül bárki jelentkezhet, de egy jelentkező egy pályamunkát adhat be.
A leadott pályamunka formátuma: jpg vagy pdf
Leadási határidő: 2021. március 10. 20:00
A pályamunkát ide küldd: iro.cimborak@gmail.com
A levélben írd meg a neved, a lakóhelyed és az életkorod.

Aisulu Almasbayeva: Lepke / Aйсұлу Алмасбаева: көбелек

Әжеміз бүгін  абыржулы! Дастарханды жинап, соңғы кесені кесеқапқа салды, қобалжығаннан киіз үйдің ішінде әрлі-берлі жүрді де қойды. Жоғары қарайды, түңлікті  емес, жұлдызды аспанды көргендей. Жүрегі алай-дүлей. Ол жаздың орнын күз басатынын, жасыл шөптер сары түске боялатынын, құстар жылы жаққа ұшатынын біледі. Біздің де Сөзотауымыз аяқталуға жақын, киіз үйді асықпай жинап, заттарымызды тиеп жатырмыз. Біздің де бұл жерден кеткіміз жоқ, әжеміздің көк дауыл керуені мен сырғауылды сырқыратқан, түндікті желпілдеткен жел көші туралы  ертегілерін жолаяқ алдында тыңдап көрелік!

Біздің ойындарды ұмытпаңыздар! Суреттеріңізді салып, бізге жіберіңіздер, соңғы мүмкіндікті жіберіп алмаңыздар! Ойындардың шарттары келесі сілтемелерде:

Екі аяқтылар мен көп аяқтылар
Жастар мен Қарттар
Ойынпаздар мен ашқарақтар
Күрескерлер мен қиялшылдар
Суретшілер мен ел билеушілер

Кез-келген адам жасына және тұрғылықты жеріне қарамастан ойынға сурет жібере алады, бірақ ойынға тек қана бір каллиграмманы ұсына алады.
Сурет форматы jpg немесе pdf болуы керек.
Мерзімі: 2021 жыл 10 наурыз, сағат 24:00 дейін
Өз суретіңізді осында жіберіңіз: kemenger.sandyq@gmail.com
Хатта өз атыңызды, тұрғылықты мекеніңізді және жасыңызды жазуды ұмытпаңыз

Әдина Жүсіпова: Өсімдіктер мен Кемпірқосақ

 

Суретші: Гүлнар Бекова

Негізгі сөздер: бұтақ, тамшы, қарбыз (ág, csepp, dinnye)

Баяғы заманда жер бетіндегі өсімдіктердің барлығы тек жасыл түсті болыпты. Бір күні қатты жаңбыр жауып, олар қуанып, асыр салады. Жаңбырдың қалай басылғанын да байқамайды. Жапырақтар бетінде жаңбыр тамшылары қалады. Тамшылар да өсімдіктермен бірге ойнағысы келгендей түрлі-түсті түске енеді. Дүние әдемі боп кетеді. Кенет өсімдіктер жаңбыр тамшыларынан әдемі біреудің өздерімен бірге күліп, ойнап, қуанғанын көреді. Оның сұлулығына таң қалады.
– Сен кімсің? – деп сұрайды одан Алма.
– Менің атым Кемпірқосақ, – дейді ол көзін қысып.
– Сен жаңбыр суының ішіне қалай кіріп кеткенсің? – дейді Алма таңданысын жасыра алмай.
– Мен жаңбыр суының ішінде емеспін, мен аспандамын, – дейді Кемпірқосақ.
Аспанға қараған Алма тіпті таң қалады.
– О-о-о, сен неткен сұлусың, Кемпірқосақ, мен де сіз секілді сұлу болсам ғой, шіркін,– дейді қызығып.

Алма мен Кемпірқосақтың әңгімесін естіген Қызанақ:
– Мен де сұлу болсам ғой, – дейді.
– Менің де сұлу болғым келеді, – дейді Баклажан қалыспай.
Сонда Кемпірқосақ:
– Менің қай түсім ерекше ұнады саған? – деп сұрайды Алмадан.
– Қызыл түсің, – дейді Алма.
– Онда мен саған қызыл түсімнен берейін, – дейді де Кемпірқосақ Алмаға қызыл түсінен сәуле шашады. Алма қып-қызыл нарттай боп кетеді. Ол қатты қуанады. Оны көрген Қызанақ:
– Менің де қызыл болғым келеді, – дейді тағатсыздана.
– Онда сен де қызыл бол, – деп Кемпірқосақ Қызанаққа да қызыл түсінен сәуле жібереді. Лезде Қызанақ та қып-қызыл боп қуанышқа бөленеді.
Сол сәт Баклажан:
– Менің де қызыл болғым келеді, – дейді.
Онда сен де қызыл бол, Баклажан, – деп Кемпірқосақ оған да қызыл түсінен бөліп береді.
Бірақ Баклажанға қызыл түс ұнамай қалады. Ол:
– Жоқ, менің қызыл түсті болғым келмейді. Маған көк түсің ұнап қалды, – дейді Кемпірқосаққа.
Баклажанның мінезін ұнатпаған Кемпірқосақ:
– Мен берген түсімді қайта ала алмаймын. Мә, саған көк түс, – деп қызыл түстің үстіне көк түсін шашып жібереді. Баклажан қою көк түсті болып шыға келеді.
– Қалай түсің енді ұнады ма? – дейді оған Кемпірқосақ.
Кемпірқосаққа ренжіп қалған Баклажан басын төмен қаратып бұртиып оған сөйлемей қояды.
Жеміс-жидектер мен көкөністердің бірінен кейін бірі әдемі түске еніп жатқанын көрген Қияр жапырағының арасынан шыға алмай секіріп, біраз әуреге түседі.   
Дау Асқабақ маңғаз қалпы асықпай:
– Менің сары болғым келеді, – дейді.
– Сен сары бола ғой, Асқабағым, – деген Кемпірқосақ оған сары түсінен шашып жібереді.
Сол сәт секіремін деп жапырақтарының арасынан сәл басы қылтиып көрініп қалған Қиярға сары түстің бір тамшысы тамып кетеді. Лезде-ақ Қиярдың басындағы жап-жасыл гүлі сап-сары боп шыға келеді. Қуаныштан беті бал-бұл жанған Қияр отыра қап басындағы сары гүлін тамашалауға кіріседі.
Ал Асқабаққа сары түс түгел жетпей, оның денесінде жасыл жолақтар қалып қояды. Бірақ Асқабаққа мына түсі де қатты ұнайды. Ол Кемпірқосаққа:
– Рахмет саған, Кемпірқосақ! Менің түсімдей түс ешбір өсімдікте жоқ-ау деймін. Мен осы түсіммен қаламын, – дейді жадырап.
Бағанадан бері айналасындағы болып жатқан оқиғаға ұйқылы ояу қарап жатқан Қарбызға Асқабақтың түсі ұнап кетіп ұйқысы шайдай ашылады. Ол да қалыспай Кемпірқосақтан әдемі бір түсті сұрап алайын деп ұмтыла бергенде, Кемпірқосақ жоқ болып кетеді. Қарбыз жасыл күйінде қалады. Содан бері ол Кемпірқосақтың шығуын күтіп үнемі аспанға қарап жататын болыпты.

Аңсаған Мұстафа: қарбыз (dinnye)

Гөзө Дудаш: жылан (kígyó)

Adina Zhusipova: A növények és a szivárvány

 

Illusztráció: Gulnar Bekova

Kulcsszavak: ág, csepp, dinnye (бұтақ, тамшы, қарбыз)

Réges-régen, mielőtt még virágba borult volna a Föld, nem volt erdő, sem gyümölcsös és zöldségeket sem termeltek, hiszen ember sem létezett még. A mezők egyszínű, unalmas zöldbe borították a fekete termőföldet. Nem tündököltek még csodálatosan vidám színek ezen a golyóbison, csak a kék óceánok és a zöld mezők váltakoztak egymás után, míg körbe nem értek a Föld felszínén.
A tündöklő Nap letekintett az égről, és nagyot sóhajtott. Mellette lengedezett a hófehér Felhőcske, végignézett a bolygón, és hogy felvidítsa kedvesét, elhatározta, hogy a fűrengetegbe életet varázsol, a virágoknak pompázatos színárnyalatokat, a növényeknek ínycsiklandó külsőt, a gyümölcsöknek bűbájos színeket fog ajándékozni. Rákacsintott a Napra, aki olyan szépen nézett rá, hogy a kis Felhőcske örömében elpityeregte magát. Addig-addig csorogtak a Földre könnyei a boldogságtól, míg záporeső nem kerekedett belőle. A vízharmatban, láss csodát, színek penderedtek az égre, egyik szín a másik után: piros, sárga, kék, lila, rózsaszínű és még ezernyi színárnyalat. Így született meg a Szivárvány, amely hidat képezett a Föld és a Menny között mint egy átjáró.

Bertóti Johanna: Színjátszó ország

 

Illusztráció: Pap Kata

Kulcsszavak: ezüst, lila, sárga (күміс, күлгін, сары)

Színjátszó országot álmodok én,
hol minden tiritarka és bohém.
Égszínkék a fű, és fűzöld az ég,
a tölgy és bükk rózsaszín lázban ég.

A Nap lila, a Hold narancssárga,
szivárványszínű az út, a járda,
gyerekek tocsognak ezüst sárba’,
barna virágok szökkennek szárba.

Sárga a holló, vörös a gólya,
télen kifekszem az arany hóba.
Angyalt formázok, sokáig fekszem,
repes, szárnyal és színes a lelkem.

Szerkesztette: Németh Eszter

Bertóti Johanna versét meghallgathatod az alábbi felvételen, Turi Bálint előadásában:

Maros Krisztina: Álom (түс)